Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, bugünden itibaren diploma denklik başvurularının, e-Devlet sistemi üzerinden online yapılacağını, 16 Şubat 2108'den sonra elden başvuru kabul edilmeyeceğini söyledi.
Saraç, yurt dışından alınan diplomaların denklik başvurularının e-Devlet üzerinden yapılabilmesine olanak tanıyan sisteme ilişkin YÖK'te tanıtım toplantısı düzenledi.
Yurt dışından alınan diplomaların tanınması ve denklik işlemlerinde başvuranların maliyetlerini düşürmek, işlem sürelerini kısaltmak, tersine beyin göçünü hızlandırmak amacıyla Yükseköğretim Kurulu tanıma ve denklik hizmetlerini yeniden yapılandırdıklarını ifade eden Saraç, yapılan yenilikleri anlattı. Yükseköğretim sisteminin kalite ve standartlarının altında kalıyorsa tanıma ve denklik taleplerine ret kararı verdiklerini dile getiren Saraç, başvuru sahiplerinin askerlik ve benzeri mağduriyetlerini önlemek amacıyla ilk başvurunun hemen ardından istedikleri takdirde tanıma belgesinin verildiğini hatırlattı.
YÖK bünyesinde denklik işlemlerine ilişkin bilgilendirme amacıyla Türkçe, İngilizce ve Arapça dillerinde açıklayıcı ve yönlendirici broşürlerin ilk defa hazırlandığını aktaran Saraç, "Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı olarak sayısı her geçen gün artan ve 2017 yılı itibarıyla 14 bini bulan tanıma ve denklik başvurusunu değerlendirirken, başvuru sahiplerinin mağdur olmaması için çaba sarf edilmektedir. Bu cihetle daha az zamanda kaliteden taviz vermeden, akademik değerlendirme nasıl yapılabilir, denklik süreci daha kısa zamanda nasıl sonuçlandırılabilir, bu soruların çözümü için çalışmalar yaptık." diye konuştu.
Küresel gelişme ve değişimleri de dikkate alarak, Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığının web sitesinin yenilendiğini, 2018 Ocak ayı itibarıyla e-Devlet sistemi ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı web sayfası üzerinden online denklik başvuru hizmetine yönelik test çalışmalarının da tamamlandığını bildiren Saraç, şu bilgileri verdi:
"Bugünden itibaren denklik başvuruları, e-Devlet sistemi üzerinden online yapılacaktır. e-Devlet şifresi olmayan yabancılar için ayrı bir başvuru portalı oluşturulmuş, yabancılar bu portaldan aynı şekilde online başvuracaklardır. 16 Şubat 2018 tarihinden sonra elden başvuru kabul edilmeyecektir. Sadece ülkelerinde savaş, işgal veya ilhak koşulları bulunan kişilere yönelik denklik başvurusu kurumumuzda elden kabul edilecektir. Yeni uygulama ile hem başvuru sahipleri hem de YÖK için bir zaman tasarrufu söz konusu olacak. Daha kısa talepler sürece dahil olacak. Başvuru sahipleri ve YÖK için maliyetler düşürülecek. Başvuru sahipleri denkliğin her safhasını e-Devlet üzerinden takip edebilecek. Sistem dijitalleştirildiği için de güçlü bir izleme sistemi oluşturulacak ve bürokrasi azaltılacak."
"İyileştirmeler için Dışişleri Bakanlığı ile çalışıyoruz"
Denklik işlemlerinin uzun süre aldığı ve denklik almanın zor olduğu konusunda bazı kesimlerden şikayetler aldıklarına değinen Saraç, "Kendi diplomalarımızın ve iş gücü piyasamızın kalitesini korumak adına, sizler de takdir edersiniz ki gelen her başvuruya olumlu olarak yanıt vermemiz, denklik vermemiz mümkün değildir. Diplomanın zorunlu kazanımlarının kazanılıp kazanılmadığını, mezun olunan bölümün asgari kalite standartlarını taşıyıp taşımadığı konusunda nesnel olarak mutmain olmak zorundayız." değerlendirmesini yaptı.
Süreci uzatan iki ana faktör
Denkliğin uzun süre almasında etkili olan teknik ve idari sorunları kaldırmaya yönelik önemli iyileştirmeler yapıldığını ancak kendilerinden kaynaklanmayan ve süreçleri uzatan faktörlerin bulunduğuna işaret eden Saraç, sürenin uzamasında iki ana faktörün etkili olduğunu anlattı.
Bunlardan birinin akademik seviye yeterlilik düzeyini tespit etme süreci olduğunu vurgulayan Saraç, bu süreci üniversiteler, ÖSYM, Bilim Alanı Danışma komisyonları marifetiyle yürüttüklerini, bu süreci kısaltmaya yönelik yenilikler getirdikleri bilgisini verdi. Süreci uzatan diğer önemli hususun da diplomanın alındığı ülkeden ve üniversiteden teyit alma süreci olduğuna dikkati çeken Saraç, yükseköğretim altyapısı güçlü ülkelerden kısa sürede teyitlerin alındığını ancak altyapısı zayıf veya savaş koşulları bulunan ülkelerden teyit almanın uzun süre aldığını ya da teyidin hiç gelmediğini söyledi.
Teyidi gelmeyen başvuru sahiplerinin denkliğinin bu nedenle uzun süre aldığının altını çizen Saraç, "Bu alanda da iyileştirmeler yapmak için Dışişleri Bakanlığımız ile birlikte çalışmalarımız devam etmektedir." dedi.
Diğer ülkelerde de denklik ile ilgili benzer süreçlerin bulunduğunu belirten Saraç, bazı ülkelerde diploma denklik süreçlerine ilişkin örnekler verdi.
Son üç yılda denklik başvuru sayısının 21 bini aştığını bildiren Saraç, 17 bin 500'e yakın başvuruya denklik belgesi verildiğini, bin 605 başvurunun ise reddedildiğini, bazı başvurulara ise sınav ve ders kararı verildiğini söyledi. Saraç, geçen yıl tıp doktorluğunda bin 5, mühendislikte 820, mimarlıkta 209, hukukta 241 denklik verildiğini kaydetti.
Son yıllarda Türkiye'den bazı Balkan ülkelerindeki üniversitelere tıp, mühendislik ve hukuk dahil olmak üzere belli alanlarda ciddi bir geçiş olduğunu ifade eden Saraç, "Bu üniversitelerin bir kısmında devam koşulu aranmadığı ve devam aranmadan Türkçe derslerinin yapıldığı ve çok hızlı bir şekilde diploma verilmesi durumunun da söz konusu olduğu, bu durumun da kamuyu tehdit eder şekilde gelişim gösterdiğini ifade etmek isteriz. Dolayısıyla YÖK olarak yaptığımız işte titizlenmemizin haklı gerekçelerini de kamuoyuyla paylaşmak isteriz." dedi.
"Ne pozitif ne negatif ayrımcılık yok"
YÖK üyesi Prof. Dr. Ömer Açıkgöz ise denklik başvurularının değerlendirilmesinde ortalama çeşitli bilim alanlarından 500 öğretim üyesinin görev aldığını belirterek, "Süreçlerde idari ve bilimsel süreçlerimiz var. Başvuru yapan hiçbir ülkeye ne pozitif ne de negatif ayrımcılık uyguluyoruz." dedi.
Online başvuru ile başvuru sahiplerinden 3 dilde rıza beyanı alacaklarını dile getiren Açıkgöz, böylece bu belgeyi ilgili ülkeye göndererek teyit alabileceklerini söyledi.