Referandum veya seçimler, sosyal ve siyasi ortamın bir sonucu ve göstergesidir. Bu nedenle liderler ve adaylar, seçimlerden önce tüm belirsizlikler içinde tahmin yürüterek tepkileri önceden görmeye ve bunları propaganda aracılığı ile kendi lehlerine değerlendirmeye çalışırlar.
Günümüzde propagandanın sosyolojik, psikolojik ve siyasal açılardan farklı tanımları yapılmaktadır. Bu tanımların ortak noktalarını birleştirirsek propaganda; bir bireyin veya grupların tutumlarını belirlemek, biçimlendirmek, kontrol altına almak, değiştirmek, belli fikir ve eylemleri kabul ettirmek, birey ve grupların içinde bulundukları özel durumları ve tepkileri kullanarak onları etkilemek için tüm imkan ve tekniklerin kullanıldığı bilinçli ve planlı bir ikna yöntemi ve girişimidir.
Propaganda, her zaman, her yerde, herkes tarafından yapılmaktadır. İnsanların hareketlerinde ya propaganda vardır veya propagandanın bir sonucudur. Günümüzde propaganda araçları ise sınırsızdır. İletişim çağını yaşayan insanoğlu, fark edilmesi güç, hissedilmesi zor ve gizli bir biçimde yönlendirilmektedir. Bir başka deyişle propaganda toplumsal yapının ve insan hayatının ayrılmaz bir parçası olmuştur.
Demokrasilerde seçim kampanyaları süreklilik arz etmekte, kullanılan teknik ve yöntemler ise sürekli değişmektedir. Zamana ve hitap ettiği kitleye göre değişim gösteren yapısı ile propagandanın her yerde geçerli kural ve yöntemi de yoktur. Bu nedenle insan kabiliyetinin ve duruma göre hareket edebilme becerisinin önemi çok büyüktür.
İnsanlar, içinde bulundukları grubun egemen görüş ve eylemlerine ters düşmemeye çalışmakta ve çoğunluğa uymayı yeğlemektedir. Bunu iyi bilen propagandist, bireyleri tek bir varlık haline getirerek ortak bir bilinç oluşturmak için çalışır.
Propaganda da etkili sonuç alabilmek için hedef kitleye yeni bilgiler öğretmekten ziyade, insanların mevcut bilgilerine, tecrübelerine, kısacası hafızasına hitap etmek en etkili yoldur.
Sonuç olarak; kitlenin, kültürel kimlikleri, mizaçları göz önüne alınmadan, o anda içinde beslediği duygu, istek ve beklentilerinin neler olduğunu tam tespit etmeden yapılan propaganda etkili olamaz. Propaganda; hedef kitlenin inançlarına ters düşmediği ve onlar için tehdit oluşturmadığı sürece etkili olacaktır.
Propagandist, mesajlarını iletirken kutuplaşma yaratır, sizi evet veya hayır, kabul veya ret yönünde bir seçim yapmaya zorlar.
Toplumun propagandanın etkilerinden sıyrılabilmesi konulara eleştirel yaklaşabilmesiyle mümkündür. Bilgiden yoksun bir toplumun bunu başarabilmesi çok zordur. Çünkü propagandistler, endişelerimizi, korkularımızı, tepkilerimizi çoğaltarak sağlıklı karar almamızı engellemeyi başarıyorlar.