Türkiye'nin genetik haritası 'Genom'la çıkarılacak

Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Eyüp Gümüş, Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Tıp Fakültesi'nde düzenlenen Dr. Nejat Eczacıbaşı Tıp Ödülleri töreni için geldiği İzmir'de AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de genom üzerinde yürütülen çalışmalara hız verildiğine işaret etti.

Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) tarafından şu anda genle ilgili iki önemli projenin sürdüğünü bildiren Gümüş, bunlardan ilki olan Türk Kanser Gen Projesi kapsamında Ankara'daki Aziz Sancar Araştırma Merkezi ile ABD'deki Yale Üniversitesi'nin iş birliği yapacağını, ABD'de eğitim alacak ekibin yaklaşık 3 bin kanser vakası üzerinde genom incelemesinde bulunacağını aktardı.

Sağlıklı bireylerin genleri

Genlerle igili diğer ulusal proje olan Türkiye Genom Projesi'nin de Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı tarafından gelecek yıl başlatılacağına dikkati çeken Gümüş, projenin ülkenin gen haritasının çıkarılmasını, her türlü hastalığın genetik temeline inilmesini, Türk halkının genetik yapısının bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığının anlaşılmasını ve önleyici tedbirler alınmasını sağlayacağını söyledi.

Gümüş, şu bilgileri verdi:

"Burada 100 bin kişiye yönelik bir çalışma olacak. Bu çalışma, kişiye özel tedavilerde bizim nadir hastalıklar yönünden ülkemizde genetik yapının ortaya çıkarılmasıyla ilgili olacak. Toplumun çeşitli kesimlerinden seçilecek 100 bin sağlıklı bireyin genom analizini yapacağız. Oldukça stratejik bir çalışma olacak. Bizdeki genlerde hangi mutasyonlara meyil var. Hangi genlerde bozukluk oluşuyor ve bunların takiplerinde neler oluyor, bunları değerlendireceğiz. Kendi genetik yapımızla ilgili hiçbir şey bilmiyoruz. Genom araştırmaları, şu anda İngiltere, ABD, Almanya ve Fransa gibi ülkelerde yapılıyor. Türkiye de bu projeyle bu zincire dahil oluyor."

Kişisel tıbba hazırlık

Hastalıkların oluşumunda genetik faktörlerin ortaya konacağı çalışmayla genlerdeki bozulmanın gelecekte yaratabileceği risklere ilişkin önlem alma imkanına kavuşulacağına işaret eden Gümüş, bu çalışmayla kişisel tıbba yönelik hazırlık da yapılmış olacağını açıkladı.

Gümüş, şunları kaydetti:

"Örneğin ABD'de üretilen bir ilaç ABD'deki genetik yapıyla ilgili bulunuyor. Ama belki bizim genetik yapımıza uymuyor. Belki de aynı hastalıkta bizdeki o genetik yapı bozulmuyor. Biz bu projeyle kendi genetik yapımızı ortaya koyacağız. Anadolu, dünyanın en eski medeniyetlerinin birleştiği bir yer. Bu bakımdan nadir hastalıklar da çok görülüyor. Biz bunun temellerini normal genom yapısını görerek değerlendireceğiz. Hastalıkların gelişiminde hangi genlerin bozulduğunu ortaya koyacağız. Hem yeni ilaç hem de bunların önlemine yönelik tedbirleri alabileceğiz. Diyeceğiz ki şu gende gelecekte bu kırılma başlayacaksa ona yönelik tedbirleri alacağız."