Sendika Nedir? Tarihsel Süreç ve Sermayenin Rolü

Sendikalar, işçilerin haklarını savunmak, çalışma koşullarını iyileştirmek ve işverenlere karşı örgütlü bir güç oluşturmak amacıyla kurulan mesleki örgütlerdir. Sanayi Devrimi’yle birlikte ağır çalışma koşulları, düşük ücretler ve işçi haklarının ihlali sendikaların doğmasına zemin hazırlamıştır. Ancak burada kritik bir soru ortaya çıkar: Sendikalar gerçekten bağımsız bir emek hareketi midir, yoksa sermaye sahiplerinin kontrollü bir muhalefet aracı mı?

Kapitalizm, insan zaaflarını çok iyi kullanır. Dün muhatap alınmayan, toplumda ciddiye bile alınmayan insanların ruhlarında biriken aşağılık kompleksini mükemmel yönetir. Kendi bireysel varlığını oluşturamayan insanları, makamlar, statü, maddi güç ve sahte itibar ile kör eder. Bu insanlar, arasından çıktıkları toplumu kullanmayı marifet sanarak, aslında küresel sermaye efendilerine hizmet ettiklerinin farkına bile varmazlar. Bozuk süt maya tutmaz misali, karakter yoksunu insanlar sendikaların başına geçirilir ve işçileri savunduklarını sanarken aslında sistemin çarkını döndüren yağlayıcıdan başka bir şey olmazlar. (Bu cümleler çürük elmalar içindir)

Kapitalizm, sendikaları ya sert bir baskıyla kontrol altında tutar ya da içeriden yozlaştırarak kendi lehine çalıştırır. Bu yüzden günümüzde tek tük sendika, gerçekte işçiyi değil, sermayeyi güçlendiren birer kuklaya dönüşmüştür.

Ne Diyor Küresel Baronlar? Rockefeller, Ford ve Kontrol Mekanizması

David Rockefeller ne diyordu?
"Küresel bir yönetim için, ulus-devletlerin parçalanması ve işçilerin kontrol edilmesi gereklidir. Sendikalar, işçi hareketlerini düzenlemek için mükemmel araçlardır."

Rockefeller ailesi, işçi hareketlerini bastırmak için hem sert hem de yumuşak stratejiler geliştirdi. 1914’te Colorado’daki Ludlow Katliamı, John D. Rockefeller Jr.’ın doğrudan müdahalesiyle gerçekleştirildi. Sendikalaşmak isteyen işçiler, Pinkerton dedektifleri ve devlet güçleri tarafından öldürüldü. Ancak Rockefeller, daha sonra sendikaları tamamen yok etmek yerine onları kontrol etmenin daha iyi bir yol olduğunu keşfetti. Böylece sermaye sahipleri, sendikaları içeriden ele geçirme stratejisini devreye soktu.

Henry Ford ne diyordu?
"İşçiler, kendileri için değil, sistemin devamı için çalışmalıdır. Sendikalar, işçileri fazla güçlendirmeyecek şekilde yönetilmelidir."

Ford Motor Company, 1930’larda işçi grevlerini engellemek için "sarı sendikacılığı" destekledi. Ford, kendi işçilerine bağımsız sendikalar yerine, şirketin desteklediği "şirket sendikaları" kurdurttu. Bu sendikalar, işçilerin taleplerini değil, patronların çıkarlarını gözetiyordu.

Kaç Çeşit Sendika Var? Küresel Sendikacılık Modelleri

Dünyada farklı sendikacılık modelleri bulunmaktadır:

1. İşkolu Sendikacılığı – Belirli bir sektör veya işkolundaki işçileri temsil eden sendikalar.
2. Meslek Sendikacılığı – Öğretmenler, doktorlar gibi belirli bir meslek grubuna özgü sendikalar.
3. İşveren Sendikaları – İşçi sendikalarına karşı sermaye sahiplerini örgütleyen yapılar.
4. Sarı Sendikalar – Sermaye veya devlet güdümünde olan, işçilerin çıkarlarını değil, patronların çıkarlarını önceleyen sendikalar.
5. Bağımsız ve Devrimci Sendikalar – Sermayeye karşı mücadeleyi radikal bir çizgide sürdüren sendikalar.

Bugün sendikaların küçük bir kısmı, küresel ekonomik düzenin dişlileri arasına sıkışmış durumdadır. Gerçek anlamda emekçilerin çıkarlarını savunan sendikalar ise ya bastırılıyor ya da sistem tarafından marjinalleştiriliyor.

Modern Sömürü Tekniklerine Karşı Sendikalar Nasıl Bir Strateji Geliştirmeli?

Küresel sermaye, artık klasik sömürü yöntemlerinden daha sofistike tekniklere başvuruyor. Esnek çalışma modelleri, taşeronlaşma, yapay zeka ve otomasyon gibi faktörler, işçilerin mücadele alanlarını daraltıyor. Sendikaların bu tuzağa düşmemesi için şu stratejileri geliştirmesi gerekiyor:

1. Dijital Sendikacılık – İşçilerin dijital platformlar üzerinden örgütlenmesini sağlamak ve küresel çapta bir dayanışma ağı oluşturmak.
2. Sektörel ve Uluslararası İşbirlikleri – Küresel emek hareketleri ile ortak hareket edebilmek.
3. Finansal Bağımsızlık – Sermayeden bağımsız bir ekonomik yapı kurarak, işçi kooperatifleri ve dayanışma fonları oluşturmak.
4. Hukuki Güçlenme – İşçi haklarını koruyacak uluslararası hukuk mekanizmalarını etkin kullanmak.
5. İşçi Eğitimi ve Bilinçlenme – Sadece ekonomik haklar değil, küresel sömürü tekniklerine karşı stratejik bilinç kazanmak.

Kapitalizmin en büyük zaferi, insanları sadece "ekonomik" kaygılarla hareket ettiren varlıklar haline getirmesidir. Oysa stratejik bilinç, işçiyi sadece maaş pazarlığı yapan bir figür olmaktan çıkarıp, düzeni sorgulayan ve değiştirebilen bir aktör haline getirebilir.

Sendika Liderlerinde Olması Gereken Özellikler

Bugün çok az sayıda sendika lideri, işçilerin sesi olmak yerine, sistemin kontrol mekanizmasının bir parçası haline gelmiştir. Gerçek anlamda bir sendika liderinin sahip olması gereken özellikler şunlardır:

• Bağımsızlık – Sermaye ve siyasi partilerden tamamen bağımsız durabilmek.
• Stratejik Düşünme Yeteneği – Küresel sermayenin oyunlarını ve hamlelerini önceden analiz edebilmek.
• Liderlik ve Karizma – İşçileri motive edebilecek, korkmadan mücadele edebilecek bir duruş sergileyebilmek.

Bir sendika başkanı, kendi çıkarlarını gözeten bir figür olmaktan çıkmalı, işçiyi sadece ekonomik kazanç peşinde koşan bir birey olmaktan çıkarıp sistemin nasıl işlediğini kavrayan, bilinçli bir topluluk haline getirebilecek vizyona sahip olmalıdır.

Sonuç: Strateji ve Sendika Kavramlarının Buluştuğu Yer

"Strateji olmadan sendika, rotası olmayan bir gemi gibidir. Sendika, sadece ekonomik hakları koruyan değil, işçiyi küresel sermayeye karşı bilinçlendiren ve harekete geçiren bir güç olmalıdır."

Gelecek Hafta: Küresel Haber Ajanslarının Görünen ve Görünmeyen Yüzleri

Gerçekten bağımsız haber var mı, yoksa medya sadece küresel sermaye düzeninin bir propaganda aracı mı? Kimlerin finansal desteğiyle hangi haberler servis ediliyor? Hangi medya patronları kimlerin çıkarına hizmet ediyor?

Gelecek hafta bu konuyu tüm detaylarıyla ele alacağız…

Gürkan KARAÇAM