Suriye Cumhuriyeti'nin asil unusurlarının arasında yer alan Türkmen Milleti, Suriye'nin çeşitli bölgelerinde hayatlarını ezelden bu yana idame etmektedir. Her ne kadar Suriye Türkmen Milleti'ne sınırlı hak tanınsa, Esad rejiminin yönetiminde ağır yozlaştırma politikalarına maruz kalmışlardır.

Dolayısıyla Türkmen Halkı en karanlık dönemini Bass Rejimi döneminde yaşamıştır. Esad Rejiminin yıkılmasıyla beraber yeni yönetimde Türkmenlerin durumu, Suriye'nin Yeni Anayasasındaki hak ve hukukları sorgulanmaktadır. Milletimizin içinde gelecekle ilgili bir soru işareti doğduğunu söyleyebiliriz. Bundan yola çıkarak gelecek Suriye'sinde Türkmen milletimizin hak ve hürriyetlerini temin edecek öncelikli olarak Siyasi ve Medeni Haklar maddelerini sizlere aktaracağım:

1. Temel hak ve hürriyetler:

1.1 Siyasi ve Medeni Haklar:

Madde 1

Suriye Arap Cumhuriyeti ibaresinin değiştirilmesi, Suriye Cumhuriyeti olarak adlandırılması, bu madde Suriye Halkını oluşturan diğer toplumların temsil hakkını temin etmelidir.

Madde 2

Suriye Cumhuriyeti'nin etnik unsurları sayısı dolayısıyla, birinci resmi dili Arapça, ikinci resmi dili Türkçe olmalıdır.

Madde 3

Suriye Cumhuriyeti'ni oluşturan Arap, Türkmen ve diğer toplumlar, cinsiyet, ırk, milliyet, köken, din, mezhep, inanç, görüş, renk, ekonomik ve sosyal durum ayrımı yapılmaksızın kanun önünde eşit olmalıdır.

Madde 4

Suriye Cumhuriyeti'nin vatandaşlığı, ülkenin geçmişten bu yana en az 3 nesil bulunan her fert için bir haktır.

Madde 5

Devlet, Suriye vatandaşlarının bir kısmı olan türkmen milletinin çoğunluğu oluşturduğu bölgelerde Türkçe eğitim hakkını eğitim kurumlarında ( anaokul-ilkokul-ortaokul-lise ve yüksek öğrenim) kanun altına alarak garanti etmelidir.

Madde 6

Devlet, tüm bakanlık, hizmet ve eğitim kurumlarında Türkmenlere yönelik fikri, siyasi ve dini baskıya yol açacak eylemlerin ortadan kaldırılmasını garanti eder.

Devlet, kamu düzenini bozmayacak durumunda ve devletin çıkarları doğrultusunda, bu hükümleri garanti altına alır:

a. ifade özgürlüğü.

b. Basın, yayın ve medya özgürlüğü.

c. Türkmen unsurunun toplanma ve barışçıl gösteri yapma özgürlüğü kanunla düzenlenir.

ç. Suriye Türkmen unsurunun dernek ve siyasi parti kurma veya bu bileşenlere katılma özgürlüğü.

d. Devlet, Suriye Parlamentosunda temsil hakkı bulunarak Türkmen unsurunu temsil edecek siyasi oluşumlar kurma hakkını garanti eder.

Madde 7

Devlet, Türkmen unsurunun idari, siyasi, kültürel ve eğitim haklarını garanti altına almaktadır.

Madde 8

Halk unsurları arasında etniksel anlamda iç ve dış durumlarda çatışma çıkması durumunda ve toprak bütünlüğü tehdit altında ise Türkmen unsurunun, bağımsız olmaması ve Suriye merkezi hükümetinin gözetimi altında olması şartıyla, Kuzey Suriye'de bir Türkmen İkliminin inşa edilmesi bu madde uyarınca garanti altına alınmaktadır.

Madde 9

Arapça yanı sıra Türkçe, Suriye Cumhuriyeti'nin ikinci resmi dili olmalıdır. Bilhassa Türkmenlerin çoğunluğu oluşturduğu bölgelerde.

Devlet, Suriye vatandaşlarının çocuklarına Türkçe gibi ana dillerini, devlet eğitim kurumlarında, eğitim yönetmeliğine uygun olarak öğretme hakkını garanti etmelidir.

Resmi dil tabirinin kapsamı ve bu madde hükümlerinin uygulama şekli, aşağıdaki hususları içeren bir kanunla belirlenir:

a. Resmi Gazete'nin Arapça ve Türkçe gibi birden çok dilde yayınlanması.

b. Suriye Cumhuriyeti'nin Parlamentosu, Bakanlıklar, Mahkemeler, resmi konferanslar gibi alanlarda iki dilden herhangi konuşmak, hitap etmek, ifade vermek ve bunu kanun hükmünce uygun olarak garanti etmelidir.

c. Her iki dilde resmi belge ve yazışmaları tanımak, belge düzenlemek.

ç. Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğrenim Kurumu'nun Türkçe dilini ders olarak okul ve üniversite eğitim müfredatlarına dahil etmesi, bu madde hükmünce garanti altına almalıdır.

d. Nüfus çoğunluğunu oluşturdukları yerel yönetimlerce Türkçe dili kullanılması garanti edilir.

Madde 10

Türkmenlerin çoğunluk oluşturduğu bölgelerde devlet hazinesine bağlı arazilerin bölge halkının çıkarına aykırı ve bölgenin demografik yapısını değiştirmeyecek şekilde devlet tarafından kullanılır. Bunun haricinde herhangi bir demografik zarara yol açacak amaçlara yönelik kullanılamaz.

Bu maddelerin uygulanması ve yeni anayasada yürürlüğe girmesi Türkmen Halkımızın Siyasi ve Medeni Haklarını kısmen temin etmiş olacağını düşünüyorum. Ayrıca daha kapsamlı bir çalışma içinde olduğumu ve gerekli kurumlardan destek görmesini temennimdir.