* Yıl 1828-1829. Osmanlı tahtında 2. Mahmutoturuyordu. Osmanlı Rus savaşı sürüyor ve Osmanlı ordusunun Tuna garnizonlarında ekmek yoktu! Çünkü ekmeği, unu yapacak buğday yoktu! Osmanlı ünlü Yahudi banker Rothschild'e başvurdu. Banker hemen gerekli buğdayı satın alıp verdi. Osmanlı devleti aldığı buğdayın ancak yarı parasını ödeyebildi!..

* -Yalnızca 5 yıl sonra 1834'de, Osmanlı'ya başkaldırıp bağımsızlığını kazanan Yunan'a büyük devletlerin baskısıyla bir de tazminat ödenmesi gerekiyordu. Ancak hazine tamtakırdı. Yine Rothschild'e başvurdu 2. Mahmut. Banker yine istenen parayı ödedi ve borç hanesine kaydetti…

* -Yıl 1853. Bu kez tahtta Sultan Abdülmecit vardı. Kırım Savaşı sürüyordu ancak Osmanlı'nın silah ve mühimmata ihtiyacı vardı ve hazinede yine para yoktu! Sahneye yine Rothschild çıktı; 10 milyon 514 bin 976 kuruş borç verdi, onu da deftere yazdı!..

* -Yalnızca 2 yıl sonra, Kırım Savaşı masraflarını karşılayamayan Abdülmecit bir kez daha aynı kaynağa, Rothschild'e başvurdu. Banker, İstenen borç karşılığında Mısır vergisi, İzmir ve Şam gümrüklerinin gelirlerinin teminat gösterilmesini istedi yani ipotek koydu. Bununla da yetinmedi, İngiltere ve Fransa'nın kefil olması koşulunu getirdi ve sonuçta 5 milyon sterlini tık diye verdi!..

* -Yıl 1876. Bu kez tahtta 2. Abdülhamit vardı ve hazinede yine 5 kuruş yoktu!.. Rothschild bu kez yüzde 4 faizle süresi 60 yıl olan 6 milyon 316 bin 920 sterlin borç verdi!..

* -Sadece 3 yıl sonra sultan yine borç istedi… Yahudi banker bu kez yüzde 3.5 faiz ve 61 yıl süreli olmak üzere 8 milyon 212 bin 340 sterlin borcu şak diye çıkarıp verdi!.. Osmanlı bu borcu yılda 330 bin sterlin taksitlerle ödemek üzere senet verdi!

* Sonuç olarak, Osmanlı Devletinin maliyesi,  1881 yılında kurulan, tarihimize “Düyûn-ı Umumiye”olarak geçen bir utanç kurumunun eline teslim edildi. Yani, Osmanlı borçlarının yönetimi ve vergilerin toplanması Düyun-ı Umumiye idaresine  bırakıldı. Bu idare, İngiliz, Fransız, Alman, İtalyan, Avusturyalı ve Osmanlı alacaklıları ile kendilerine öncelik tanınan Galata bankerlerinitemsilen 7 üyeden oluşmaktaydı.

* Düyun-ı Umumiye İdaresi, kendi denetimine bırakılan vergi kaynaklarını geliştirmek ve vergileri daha etkin bir şekilde tahsil etmek amacıyla “beş binden” fazla çalışanıyla “yirmiden fazla şehirde” geniş bir organizasyon kurmuş idi.

* Osmanlı’nın çöküşünde hiç kuşkusuz dış borçlar, yabancılara verilen imtiyazlar etkili olmuştur.

* Sonra ne oldu dersiniz? 

* Tarih sahnesine çıkan Türkiye Cumhuriyeti, içinde Rothschild ailesinin borçlarının da bulunduğu Osmanlı borçlarını Lozan'da yüklendi. Son kuruşuna kadar ödedi.

* Tarih bize,  üretmeden tüketen, sürekli borçlanan, ekonomik açıdan dışa bağımlı, milli sanayini kuramayan, ilimde, teknikte ileri gidemeyen, yeraltı ve yer üstü servetlerini yabancılara teslim eden milletlerin sonlarının nasıl hüsran olduğunu öğretti  

* SONSÖZ: Osmanlının son yılları, dış borçlar ödenemediğinde, yabancılara imtiyazlar verildiğinde neler olduğunu en kahredici biçimde ortaya koymaya tek başına yeter.

 ***

KAYNAK/ALINTI:

1. Prof. Ahmet Ercan
2. Ümit Zileli
3. Ali BİLİR